خارش پوست احساس سوزش پوست به عنوان علامت برخی از بیماری های پوستی یا واکنش به حساسیت به یک چیز خاص است. خارش باعث میل به مالش پوست می شود.
خارش پوست با احساس ناخوشایند غلغلک و یک میل مقاومت ناپذیر برای خاراندن ظاهر می شود. لکه های قرمز، آلرژی، جوش های ریز روی بدن، اگزما و برخی از بیماری های پوستی دیگر می توانند باعث احساس خارش در پوست شوند.
علل خارش پوست متنوع بوده و می تواند در هر نقطه از بدن ظاهر شود.
بیماری‌های پوستی می‌توانند باعث خاراندن پاها ، پشت، سینه و گاهی اوقات حتی صورت شوند.
در اکثر موارد، خارش پوست گذرا و موضعی است و نشان دهنده بیماری خاصی نیست ، اما اگر خارش ادامه داشته و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد، لازم است به پزشک متخصص مانند دکتر پوست و مو یا دکتر آلرژی مراجعه کنید .
به این دلیل که خارش می تواند نتیجه درماتیت باشد یا مثلاً با یک بیماری هورمونی همراه باشد.
| لیست مطالب برای دسترسی سریع |
منشأ خارش پوست
نیاز به خاراندن پوست یک پیام عصبی است که در سطح اپیدرم در سطح انتهای عصبی مجهز به گیرنده های خاص متولد می شود. این تکانه عصبی توسط انتقال دهنده های عصبی مانند هیستامین، سروتونین، پروستاگلاندین منتقل می شود.
اطلاعات خارش توسط سیستم عصبی مرکزی دریافت می شود و این پیام ها نه تنها نواحی مغز که مسئول احساسات هستند، بلکه نواحی منشأ مهارت های حرکتی را نیز فعال می کند.
تعیین علت خارش برای درمان آن ضروری است. بنابراین در صورت بروز خارش مداوم توصیه می شود به دکتر متخصص پوست مراجعه کنید.
خارش پوست می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و می تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند، چه پشت ، صورت، پاها، بازوها و غیره. در ادامه به طور کلی به دلایلی که باعث ایجاد خارش پوست می شوند اشاره می کنیم :
- بیماری های پوستی مانند اگزما ، پسوریازیس یا کهیر که در این صورت خارش با لکه های قرمز روی پوست همراه است.
- پوست بیش از حد خشک، واکنشی و آتوپیک
- بیماری عفونی مانند گال که باعث خارش در بین انگشتان می شود.
- نیش حشره (کک، پشه و غیره) یا گیاه (گزنه)
- یک واکنش آلرژیک ناشی از کرم، دارو، غذا یا مواد شیمیایی
- یک علت روانی (استرس و غیره) یا حالت خستگی (بارداری و غیره)
- هموروئید داخلی یا خارجی که می تواند باعث خارش در ناحیه مقعد شود.
- خارش ممکن است به یک بیماری زمینه‌ای مرتبط باشد ، مانند زونا.
با درمان بیماری یا مشکلی که باعث ایجاد خارش پوست شده است ، خارش خود به خود برطرف می شود.
خارش پوست به دلیل شرایط پوستی
خارش می تواند ناشی از مشکلات و بیماری های پوستی مانند بیماری های زیر باشد:
- خشکی پوست به ویژه در افراد مسن
- اگزمای تماسی ، ناشی از تماس با الفآلرژن
- اگزمای آتوپیک ، عمدتاً در نوزادان و کودکان خردسال
- کهیر که به صورت لکه های قرمز برجسته ظاهر می شود
- پسوریازیس
- لیکن پلان که باعث ایجاد ضایعات بسیار خارش دار در کف دست ها، کف پا، جلوی مچ، ساعد، زانو و آرنج می شود
- درماتیت سبورئیک ، که با ظاهر شدن لکه های قرمز رنگ در پوست سر پوشیده از شوره سر مشخص می شود
- فولیکولیت ، التهاب فولیکول های مو و ریشه آن
خارش پوست به دلیل عوامل آلرژی زا، محرک یا محیطی
گاهی اوقات خارش ناشی از یک ماده حساسیت زا یا محرک مانند عوامل زیر است:
- برخی از مواد موجود در لوازم آرایشی یا محصولات مو مانند شامپو ، عطر،لاک ناخن و…
- برخی از فلزات، مانند نیکل یا کبالت که در جواهرات استفاده می شود
- لاستیک
- رنگها و رزینهای موجود در آنها.
- محصولات سوزاننده یا ضد عفونی کننده
- پشم شیشه
- غذاهای خاص
خارش پوست به دلیل مصرف برخی غذاها
انواع خاصی از داروها نیز می توانند باعث خارش شوند، مانند:
- آسپرین
- آنتی بیوتیک ها مانند بتالاکتام ها از جمله مشتقات پنی سیلین
- داروهای ضد مالاریا مانند کلروکین که به درمان مالاریا کمک می کند
- مواد افیونی مورد استفاده برای مبارزه با درد
- برخی درمان‌های قلبی عروقی، به‌ویژه داروهای ضد فشار خون
خارش پوست به دلیل عوامل آب و هوایی
عوامل آب و هوایی نیز می توانند باعث خارش شوند:
- گرما : در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب ممکن است بثورات خارش دار ایجاد شود.
- آفتاب سوختگی
- تغییرات در رطوبت و دما که باعث خارش فوری پس از تماس با آب می شود.
خارش پوست به دلیل عوامل حشرات، گیاهان و انگل ها
خارش پوست می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- نیش حشرات: پشه ، کک، ساس ، زنبور، زنبور
- شپش سر
- نیش گیاهان مانند گزنه
- تماس با گیاهان خاصی مانند گل داوودی، آفتابگردان، نرگس، لاله
انگل های مختلفی که باعث خارش می شوند:
- گال مرتبط با وجود کنه که به زیر پوست نفوذ می کند.
- آسکاریازیس یا اکسیوریازیس ( پارازیتوز روده ای که عمدتا کودکان را مبتلا می کند)
- تریکومونیازیس ، یک عفونت مقاربتی (STI)
خارش پوست به دلیل عفونت ها
خارش پوست می تواند یکی از علائم عفونت باشد مانند:
- عفونت های قارچی پوست به دلیل وجود قارچ های میکروسکوپی که پوست، ناخن ها و پوست سر را آلوده می کنند.
- قارچ های دهانی مانند برفک در نوزادان
- عفونت قارچی واژن
- آبله مرغان
- زونا
- ویروس HIV
- تبخال
خارش پوست به دلیل تحولات هورمونی
در زنان، گاهی اوقات خارش پوست می تواند ناشی از تغییرات هورمونی باشد که در دوران بارداری و بعد از یائسگی رخ می دهد :
- در دوران بارداری
- بعد از یائسگی
خارش پوست به دلیل سایر مسائل بهداشتی
خارش می تواند نشانه ای از علل مختلف دیگر باشد:
- کمبود آهن
- در صورت بروز عوارض عصبی (آسیب به فیبرهای عصبی کوچک) مرتبط با دیابت
- در هنگام اختلالات کبد و مجرای صفراوی
- اختلالات غده تیروئید مانند پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید
- بیماری مزمن کلیه
- برخی از بیماری های روانی: اختلال وسواس فکری ، افسردگی ، اضطراب ، روان پریشی
- برخی بیماری های خونی مانند لنفوم هوچکین (یا سرطان سیستم لنفاوی)
عوارض خارش پوست
- ضایعاتی مانند بریدگی، رگه های خطی، زخم و غیره در پوست
- آبسه پوست ( عفونت)
- سوزش
- جای زخم دائمی یا تغییر رنگ پوست
- بیماری درماتیت
درمان خارش پوست
اگر خارش برای مدت بیش از 1 هفته ادامه داشت ، ممکن است خارش نوعی علامت از یک بیماری یا مشکل پوستی باشد که در این صورت باید با مراجعه به بهترین دکتر پوست ، برای درمان خارش پوست خود اقدام کنید.
در صورتی که شرایط زیر با خارش همراه بود باید به پزشک مراجعه کنید :
- داشتن مشکل در تنفس یا بلع
- خارش در تمامی قسمت های پوست
- خارشی که با تورم در پوست همراه است
- در صورتی که علت خارش را نمی دانید
- در صورتی که علارغم خوددرمانی اما خارش کماکان وجود دارد
- تدوام در خارش در کل روز
- شدید بودن خارش به نحوی که مانع از هرگونه فعالیت شود
علت خارش با معاینه بالینی و معاینه محل خارش تشخیص داده می شود و پزشک در مورد مواردی مانند:
- زمان شروع خارش
- تدوام خارش در طول روز
- قرار گرفتن در معرض محرک ها
- وجود یا عدم وجود آلرژی
- منطقه ای از پوست که با خارش همراه است
- دارو های مصرفی و موارد دیگر سوالاتی را از مراجعه کننده می پرسد.
اگر پزشک پوست نتواند علت خارش را به وسیله معاینه فیزیکی تشخیص دهد، ممکن است بیمار به بررسی های بیشتری نیاز داشته باشد. معایناتی که انجام می شود شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون
- بررسی یسطح کراتینین
- بررسی عملکرد کبد
- بررسی عملکرد تیروئید
- آزمایش بیوپسی پوست
در ادامه به درمان خانگی خارش پوست که می تواند به کاهش خارش کمک کند اشاره می کنیم :
- حداقل یک یا دو بار در روز از یک مرطوب کننده با کیفیت بالا روی پوست استفاده کنید
- یک کرم ضد خارش روی ناحیه ی خارش بمالید تا به تسکین خارش کمک کند
- یک کمپرس خنک و مرطوب روی ناحیه خارش قرار دهید
- حمام آب ولرم بگیرید
- صابون های ملایم و بدون رنگ یا عطر را انتخاب کنید و هنگام شستشو از شوینده ملایم یا بدون عطر استفاده کنید
- از تماس موادی که باعث تحریک پوست یا ایجاد واکنش آلرژیک می شوند مانند نیکل، جواهرات و پشم خودداری کنید
- مهمترین اقدام اجتناب از خراشیدن پوست است ،زیرا خاراندن زیاد می تواند منجر به التهاب و آسیب بیشتر به پوست شود و خارش را بدتر کند
برخی از گیاهان ممکن است در درمان خارش پوست و قرمزی مرتبط با آن مفید باشند و این گیاهان عبارتند از:
آلوئه ورا : ژل آلوئه ورا زمانی که به صورت موضعی استفاده شود، خارش درماتیت آتوپیک و سایر مشکلات پوستی را تسکین می دهد.
برگ سدیم: این گیاه به عنوان یک درمان جایگزین موثر برای درماتیت آتوپیک استفاده می شود.
برگ خرمالو: از عصاره خوراکی برگ خرمالو می توان برای درمان خارش پوست و واکنش های آلرژیک مانند درماتیت آتوپیک استفاده کرد.
پیشگیری از خارش پوست
برای جلوگیری از بروز خارش ، رعایت نکات زیر مفید است:
- از ماندن طولانی مدت در حمام گرم خودداری کنید
- از قرارگیری در معرض آفتاب خودداری کنید
- پوست را بعد از شستشو و چندین بار در روز مرطوب کنید
- از لوسیون های بدون الکل یا محصولات زیبایی استفاده کنید
- هوا را به طور منظم در طول روز در اتاق های خانه تجدید کنید
- درمان هر گونه بیماری زمینه ساز خارش (اگزما، کهیر، آلرژی، عفونت های باکتریایی، ویروسی، قارچی یا انگلی)
- لباس ها و حوله های خود را قبل از استفاده دوباره بشویید.
- ناخن های خود را کوتاه کنید و شب ها دستکش نخی بپوشید تا از خراشیدگی پوست جلوگیری شود.
- برای کاهش استرس خود، از تکنیک های آرام سازی ذهن استفاده کنید.
- مقدار زیادی آب بنوشید تا پوستتان هیدراته بماند.
جمع بندی :
خارش یک بیماری یا مشکل شایع پوستی است. عوامل زیادی باعث خارش پوست می شوند، از جمله نیش حشرات، خشکی پوست و بیماری هایی مانند اگزما. درمان های زیادی برای درمان خارش پوست وجود دارد که با مراجعه به پزشک پوست می توان از این درمان ها با توجه به علت خارش استفاده کرد.اگرچه خارش معمولاً یک مشکل پزشکی نیست، اما اگر خارش پوست مداوم دارید که با علائمی مانند بثورات پوستی، تب یا سایر مشکلات سلامتی همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.
منابع :
- https://medlineplus.gov/itching.html
- https://www.healthline.com/health/itching#pictures-of-conditions
- https://www.medicinenet.com/itch/symptoms.htm
بدون دیدگاه